sobota, 28 października 2023

O Ignacym Abłamowiczu.

 Zapewne pamiętacie postać Ignacego Abłamowicza, o którym to wspomniałem w artykule o Emilii Plater, że udzielił jej schronienia w swym majątku w Justianowie. Postanowiłem więc przybliżyć tę postać, bo niewątpliwie warto.

Na początek może encyklopedyczna informacja o Ignacym. 

Ignacy Abłamowicz herbu Abdank, syn Dominika, ur. 1787, zm. 1848, polski fizyk, profesor Uniwersytetu Wileńskiego. Przez kilka lat kształcił się za granicą. Po powrocie do kraju wykładał fizykę w Liceum Krzemienieckim, a następnie jako profesor zwyczajny do Uniwersytetu w Kijowie, gdzie objął katedrę fizyki. W 1840 roku został uznany za szlachcica państwa rosyjskiego. Decyzję tę podjęto na posiedzeniu Heroldii Cesarstwa. Ignacy Abłamowicz ożenił się z Anną z domu Hoffmann, z która miał m.in. córkę Anielę Abłamowicz. Był właścicielem majątku Justianów.

Szczęśliwie udało mi się odnaleźć metrykę ślubu Ignacego z Anną.



Ślub odbył się dnia 17 września 1820 roku w Warszawie. Ignacy Abłamowicz był Sędzią Granicznym Powiatu Grodzieńskiego, dziedzicem Dóbr Przełomie, liczył lat 33, był synem zmarłego już Dominika Abłamowicza i Anastazji z Krzywobłockich, zamieszkały w Warszawie przy ulicy Danielewiczowskiej nr 623, jego wybranka Anna Hoffmannówna liczyła zaledwie 16 lat, była córką Michała byłego Sędziego Powiatu Dąbrowskiego i nieżyjącej już Marii z Kropiwnickich.

Niestety, nie wiemy w jaki sposób stał się posiadaczem majątku w Justianowie. Być może to rodzina jego żony wniosła ten majątek do posagu? Tego jednak nie wiem na pewno. Małżeństwo Ignacego i Anny dochowało się sporej gromadki dzieci. Byli to w kolejności:

Jan Nepomucen Kleofas Józef Michał ur. 1821 na Dworze Warwiszki

Józef Michał Edward urodzony 1824 na Dworze Warwiszki

Ksawery Stanisław ur. 1826 w Justianowie

Marianna Julianna Aleksandra ur. 1828 w Justianowie

Aniela Franciszka Wiktoria ur. 1830 w Justianowie

Kazimierz Tadeusz Ksawery ur. 1836 w Justianowie

Michalina Anastazja ur. 1842 na Dworze w Justianowie. 

Zwróćmy uwagę, że postać Ignacego Abłamowicza kilkukrotnie przewijała się w niektórych metrykach z tej parafii, gdzie występował jako ojciec chrzestny lub świadek przy ślubach, zwłaszcza miejscowej elity.

Na koniec wreszcie należy wspomnieć, że to właśnie w jego domu zmarła Emilia Plater 23 grudnia 1831 roku. Prawdopodobnie w tym domu na fotografii poniżej, miała umrzeć Emilia. ( fotografia ze strony wilnoteka.lt)


Niestety, dwór w Justianowie już nie istnieje. Został zniszczony w 1948 roku.

Okazało się, że w bibliotece Polona.pl znalazłem ciekawy materiał na temat Ignacego Abłamowicza. Myślę, że warto Wam to pokazać. Dla mnie to rewelacyjne materiały. Dokumenty te pochodzą ze zbiorów Władysława Górskiego z 1902 roku. 


To jest opis do dokumentu z 1814 roku, który przedstawię poniżej. To patent dla Pawła Woelk po skończeniu Gimnazjum Wileńskiego. Wśród innych osób podpisanych w tym dokumencie jest też podpis Ignacego Abłamowicza.


Tutaj rzeczony patent. Na samym dole po prawej stronie podpis Ignacego Abłamowicza, magistra, profesora Gimnazjum Wileńskiego.


Notatka wspomnianego Władysława Górskiego o Ignacym Abłamowiczu.


Kolejna perełka z nieustającej sagi o rodzie Abłamowiczów. Tym razem metryka ślub syna Ignacego Abłamowicza, Kazimierza Tadeusza Ksawerego z 1863 roku. Naturalnie, nie mógłbym odmówić sobie przyjemności odczytania tekstu tego dokumentu ze względu na specyfikę ówczesnej polszczyzny.


" Działo się we wsi Kościelnej Kopciowie dnia piętnastego Lipca tysiąc ośmset sześćdziesiątego trzeciego roku o godzinie dwunastej w południe. Wiadomo czyniemy, iz w przytomności świadków: J.W. Józefa Edwarda ( dwojga imion) Abłamowicza, Prezesa rady Powiatowej, Dziedzica i Kollatora Kościoła Kopciowskiego, lat 40 i Wielmożnego Rycharda Ejsymontta, Dziedzica Dóbr Ilgieniki, lat 49 liczących, pierwszego w Justyanowie, a drugiego w Ilgienikach, zamieszkałych, na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Wielmożnym Kazimierzem Tadeuszem Ksawerym ( trzech imion) Abłamowiczem, młodzianem, współdziedzicem Dóbr Justyanowa, urodzonym i zamieszkałym w folwarku Justyanowie, synem niegdyś Ignacego i żyjącej Anny z Hoffmannów małżonków Abłamowiczów, Radców, Dziedziców Justyanowa i Kollatorów Kościoła Kopciowskiego, lat dwadzieścia siedm mającym; a Wielmożną Marią Karoliną ( dwóch imion) Abłamowicz, panną urodzoną we Dworze Cepra w Parafii Kleck, w guberni Mińskiej, a zamieszkałą przy familii w folwarku Justyanowie, córką Józefa i Ludwiki z Uzłowskich małżonków Abłamowiczów, Doktorów Medycyny i Dziedziców Dóbr Niehorełem w Guberni Mińskiej, lat ośmnaście mającą. Małżeństwo zapowiedziała jedna zapowiedź przedszlubna w Dniu Niedzielnym Dwunastego Lipca roku bieżącego  w Kościele Parafialnym Kopciowskim zgłoszona, zaś od dwóch dalszych zapowiedzi, jako też od trzeciego stopnia pokrewieństwa łączącego nowo zaszlubionych nastąpiła dyspensa na dniu jedenastego Lipca roku bieżącego, za Numerem czterysta czterdzieści sześć, która w oryginale złożona została przez J.W. Jakuba Choińskiego Administratora Diecezyi Augustowskiej w Sejnach, wydana na mocy breve Ojca Świętego Piusa Dziewiątego pod dniem czwartym Maja tysiąc ośmset pięcdziesiątym wiadomym roku, temuż J.W. Administaratorowi udzielający władzy dyspensowania nadanej. Nowi małżonkowie oświadczają iz umowy przed szlubnej z sobą na piśmie nie zawarli. Obrzęd ten religijny dopełniony został przez Księdza Ludwika Milewskiego Komendarza Parafii Kopciowskiej. Zezwolenia Rodziców nowo zaszlubionej ustnie oświadczonem zostało. Akt ten stronom i świadkom przeczytany, przez nas podpisany został. Komendarz Parafii kopciowskiej utrzymujący akta stanu cywilnego. ( podpisy)."

Jeszcze kilka ciekawych faktów o ojcu Marii Karoliny Abłamowicz, Józefie.

Testament Józefa Abłamowicza

"W Imię Boga Oyca, Syna i Ducha Świętego.
Zdrów na umyśle, po głębokim zastanowieniu się, postanowiłem zrobić ostatnie moie rozporządzenie całego moiego funduszu nieruchomego y ruchomego (zwane Testamentem). Fundusz mój główny składa się z Majątku Ziemnego odziedziczonego w Gubernii y Powiecie Mińskim położonego zwanego Niehorełe, a mającego ogólnego Obszaru włók litewskich sto siedymdziesiąt osim, o czym poświadczają Mapy przy funduszu będące, z folwarku Zuje zwanego na pięć włók obszaru, ze schedy odkupioney przezemnie od [Dederka] a przypadaiącey na Jego po zmarłej Żonie z Kotowiczów w Majątku [Minuliczach] po Kotowiczach natejże Mińskiey Gubernii y powiecie położoney a wynoszącey dla mnie do czterech włók i puł nadto jeszcze są moią własnością cztery poczty przezemnie trzymane y Dom pocztowy w Klecku.
(…)
Maiątek ten [ Niehoreło – D.A.] ocenia się w wartości na rubli srebrem sześćdziesiąt dwa tysiące, licząc wto y cały maiątek ruchomy jaki się w tymże Maiątku znayduje, to jest Bydło, owca, Koni, trzoda chlewna, wszystkie narzędzia gospodarcze, bielizna, srebra choć mało, słowem to wszystko co tylko w Niehorełym znayduje się. Takowy więc Majątek Niehoreło z tym wszystkim wyżej wyrażonym, co się w Niehorełym znayduie, to jest z całym moim Majątkiem ruchomym zapisuje się na dziedzictwo dla ukochaney Córki moiey rodzoney Maryi, córki Józefa Abłamowiczowey (…)
(…)
upraszam, aby moie zwłoki pochować w Murowaney Katakumbie w Niehorełv będących przy drodze z Niehorełego do [Nielkiewicz] na moim gruncie; y wraz potem wymurować małą Kapliczkę w któreyby środku była moia Katakumba z ołtarzem Matki Boskiey, a w którey corocznie odprawiać nabożenstwo żałobne za duszę Rodziców moich Karola y Anny y za moią y za wszystkich Zmarłych z naszey Famiii po życiu (…)
(…)
Takowy Testament własnoręcznie napisawszy własnoręcznymi podpisuię.
Roku tysiąc osimset szeździesiątego drugiego, Maja 28 dnia
Józef Syn Karola Abłamowicz Doktor Medycyny."

Odczytano i przepisano wiernie z rękopisu
przez Dominika Abłamowicza, syna Aleksandra
Katowice 1998 r.
Uwagi: […] słowa niepewne; (…) fragmenty opuszczone

Józef Abłamowicz (ur. 1800 lub 1803 – zm. 1863)
Dr nauk med. (tytuł uzyskany po przedstawieniu pracy doktorskiej pt. De vertigine na Uniwersytecie Wileńskim 31.07. 1828 r.); egzemplarz pracy doktorskiej w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, rks nr 45743 II N.p.s.;
Właściciel majątków i folwarków: dziedziczne Minulicze (gub. Mińsk), Niehoreło (zakupił wg dziennika urzędowego Gubernii Mińskiej 15 czerwca 1865 r.; w testamencie mowa: dziedziczny), folwark Zuje w majątku Minulicze (zakupiony od Dederka), 4 poczty i dom pocztowy w Klecku.
Syn Karola i Anny z Eysmontów
Żona: Ludwika Uzłowska
Dzieci: Józefina i Maria; syn (?) Józef

Fakty te mamy dzięki informacjom Pana Dominika Abłamowicza z portalu radzima.org, zapewne potomka Abłamowiczów. Gdyby ktoś mógł pomóc nam w nawiązaniu kontaktu z Panem Dominikiem, byłbym wdzięczny.



1 komentarz: