O Antonim Kruszewskim.

 Tak się złożyło, że przy indeksacji metryk lejpuńskich przez Małgorzatę, udało się znaleźć metrykę zgonu kanonika Antoniego Kruszewskiego, właściciela lejpuńskiego dworu.

Antoni Kruszewski zmarł na dworze Lejpuny dnia 15 maja 1820 roku. Ale może odczytajmy cały tekst tej metryki:

" J. W. Antoni Kruszewski pierwszy Kanonik Katedry Wileńskiej, Kolator i Fundator Kościoła i Dziedzic Leypun wieku 69, dnia 15 Maja 1820 roku umarł z Apoplexyi i pochowany na Dniu 23 tegoż Miesiąca w Kościele Murowanym, tymczasowie."

Co wiemy o Antonim Kruszewskim? Właściwie to nie za wiele. Podano, że urodzony był w 1738 roku, nie wiadomo jednak gdzie. Odnotowano, że był proboszczem od 1780-90 roku w parafii Widze. Dalej musimy posiłkować się tekstem ze strony o Lejpunach- http://dworypogranicza.pl/index.php/litwa/37-lejpuny gdzie napisano iż " ...Kiedy w 1779 roku jego bratanica ( Ignacego Massalskiego) , Helena Apolonia (1763-1815), córka  Józefa Adriana (1726-1765), podskarbiego nadwornego litewskiego, wychodziła za mąż za księcia Karola Józefa Emanuela de Ligne i prawdopodobnie potrzebne były pieniądze na posag, biskup Massalski sprzedał Lejpuny po znacznie zaniżonej cenie kanonikowi kapituły wileńskiej, Antoniemu Kruszewskiemu, który zapisał je swojemu bratankowi, noszącemu takie same jak i on imię, Antoniemu Kruszewskiemu (1783-1873) herbu Awdaniec, przyszłemu marszałkowi szlachty sejneńskiej, ożenionemu później z Laurencją Teresą Wawrzyną Abłamowiczówną (1810-1900) herbu Awdaniec."

I na tym właściwie kończy się nasza wiedza o kanoniku Antonim Kruszewskim. Przekazał Lejpuny swemu bratankowi i zmarł w 1820 roku. Jedno nie ulega wątpliwości- był najważniejszą bodajże osobistością w historii Lejpun.

Trochę faktów o budowie samego pałacu:

W chwili nabycia Lejpun przez kanonika Kruszewskiego stary posapieżyński dwór prawdopodobnie już nie istniał lub nie nadawał się do użytku, nowy dziedzic zdecydował się więc na wzniesienie innej rezydencji, bardziej zgodnej z wymogami czasu. Projekt opracował Marcin Knackfuss (1740-1803), architekt JKM, kapitał buławy polnej Wielkiego Księstwa Litewskiego, profesor Akademii Wileńskiej, właściciel niewielkiego mająteczku Szerenkiszki nad Wilenką. Miało to być jego ostatnie. Gdyby projekt księdza kanonika został zrealizowany w całości, dwór w Lejpunach, pomimo pewnych jego niedociągnięć, należałoby zaliczyć do najciekawszych siedzib klasycystycznych na terenie całego byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa pałac miał być założeniem ściśle symetrycznym, złożonych z trzech powiązanych ze sobą w jedną całość członów -głównego korpusu mieszkalnego i reprezentacyjnego oraz ustawionych po jego bokach w jednej linii pawilonów wschodniego i zachodniego. Zbudowano jednak tylko korpus i pawilon wschodni.

Poniżej pomnik jego bratanka Antoniego Kruszewskiego na cmentarzu w Lejpunach ( zdjęcie pochodzi z portalu Genealogia Polaków- https://genealogia.okiem.pl/foto2/displayimage.php?album=search&cat=0&pid=32613#top_display_media